نکات نگارشی فارسی - بخش سوم

نکات نگارشی فارسی - بخش سوم

1401/02/05
خواندن در 20 دقیقه

نکات مشترک

قواعد همزه (ء)

حرف همزه (ء) یک حرف عربی است و جزء الفبای فارسی نیست. بنابراین، هر کلمه‌ای که در آن همزه دیده شود، یک کلمه عربی است که وارد فارسی شده است. به عبارت دیگر، در کلماتی که فارسی هستند نباید همزه به کار رود.
پس، کلماتی مثل: پایین، بفرمایید، می‌نمایید و ... نباید با همزه نوشته شوند. (پائین، غلط است)
همزه به چهار شکل ممکن است نوشته شود: ء أ ئ ؤ
قواعد پایه‌ی همزه:
اگر همزه، حرکت فتحه (_َ_) بگیرد، باید با با پایه‌ی «الف» نوشته شود؛ مثال: هیأت درست است، چون ء دارای فتحه است. (البته اگر از هیئت، منظور علم نجوم باشد، برای ایجاد تفاوت، با پایه‌ی ی نوشته می‌شود)
اگر همزه، حرکت کسره (-ِ) بگیرد، باید با پایه‌ی «ی» نوشته شود؛ مثال: مسائل درست است، چون ء دارای کسره است. خائن، مائده، ائمه، جوائز و ... (مسایل و جوایز هم درست هستند)
اگر همزه، حرکت ضمه (_ُ_) بگیرد، باید با پایه‌ی «و» نوشته شود؛ مثال: مثلاً در کلمه عربی آباؤُکم، همزه به خاطر داشتن ضمه، بر روی پایه‌ی «و» قرار گرفته است.
استثنائات و مابقی قواعد همزه:
اگر حرف قبل از همزه، مفتوح باشد، همزه با پایه‌ی «الف» نوشته می‌شود؛ مثال: رأفت، مأخذ، تأخیر.
اگر همزه با صدای «ای» همراه شود، همزه بر پایه‌ی «ی» می‌نشیند؛ مثال: جبرائیل، رئیس، لئیم، اسرائیل.
اگر حرف قبل از همزه، ضمه باشد، بر تمامی قواعد، اولویت پیدا می‌کند و همزه بر روی پایه‌ی «و» نوشته می‌شود. به طور مثال، درست است که در کلمه مؤسس، حرف همزه، حرکت فتحه دارد، اما چون حرف قبل از همزه، حرکت ضمه (_ُ) دارد، باید بر روی پایه‌ی «واو» نوشته شود. کلمات دیگری که از این قاعده پیروی می‌کنند: سُؤال، مُؤید، مؤمن.
اگر همزه با صدای «او» همراه شود، بر پایه‌ی «واو» نوشته می‌شود؛ مثال: مسؤول (مسئول، غلط است)، شؤونات.
تمامی کلمات لاتین که شامل همزه می‌شوند، باید بر پایه‌ی «ی» نوشته شوند؛ مثال: ناپلئون، سوئد، ئیدروژن، ژوئن.
قواعد همزه بدون پایه:
همزه بدون پایه، فقط در آخر کلمات عربی می‌آید؛ مثال: سوء، اعضاء، املاء، انشاء.
کلماتی مثل «انشاء» که در انتهای آن‌ها، الف و سپس همزه بدون پایه می‌آید، الف و همزه آن‌ها، در فارسی، یک حالت اضافی است و همزه تلفظ نمی‌شود و شنیده نیز نمی‌شود، بنابراین حذف می‌شود. پس در فارسی، «املا» درست است نه «املاء» و همینطور، «اعضا» درست است نه «اعضاء».
در این کلمات، اگر یک مضافٌ الیه به کلمه اضافه شود، یک «ی» میانجی به انتهای کلمه اضافه خواهد شد؛ مثال: اعضای مجلس.

پیشنهاد می شود که برای بهره مند شدن از خدمت طراحی سایت بر روی لینک طراحی سایت کاشان کلیک نمایید.

فصل و وصل کلمه

هرگاه حرف های “بـ” و “مـ” و “نـ” بر سر فعل های مصدر به همزه “اَ” در آید همزه در کتاب به “یـ” تبدیل می شود. مانند: افکندن: بیفکند(درست) بیافکند(غلط)
اندوختن: بیندوخت(درست) بیاندوخت( غلط)
آزردن: میازار(درست) مآزار(غلط)
تنها در موردی که فعل با همزه و مصوت بلند “ایـ” آغاز شده باشد این قاعده مصداق پیدا نمی کند. مانند:
ایستادن: بایستاد (درست) بیستاد(غلط)
جز پیشین “می” همیشه جدا از فعل نوشته می شود. مانند:
می رفت. می شنید و…
لفظ “بی” چه در موردی که با کلمه ی بعد از خود قید یا صفت بسازد و چه در موردی که خود مستقلا به صورت قید یا حرف اضافه به کار رود جدا نوشته می شود. مانند:
بی آزار – بی وفا- بی آن که و…
یادآوری: قاعده ی فوق در مورد برخی کلماتی که در عرف نگارش فارسی زبانان به صورت یک کلمه ی مستقل در امده مصداق پیدا نمی کند. مانند:
بیچاره- بیزاری- بیمار- بینوا- بیهوده-بیجا
کلمه ی “هیچ” به طور کلی از واژه ی پس از خود جدا نوشته می شود.
عددهمیشه از معدود خود جدا نوشته می شود. مانند: یک روز- یک شنبه- دو تا- پنج ضلعی و…
پسوند “تر” و “ترین” از کلمه قبل خود جدا نوشته می شود. به جز بهتر، مهتر. مثال: درست‌تر
درست: آسان تر- کوچک تر- بزرگ تر
غلط: آسانتر- کوچکتر- بزرگترین
در مورد کلمات مرکب (کلماتی که هر دو جزءش معنی مستقل داشته باشند) به دو قسمت تقسیم می شوند:
کاربرد کلمه از نظر معنایی ربطی به اجزا سازنده اش ندارد. مثل کلمه ی “جوانمرد” که معنی کلمه جوانمرد نه به جوان و نه به مرد مربوط نمیشه. این گروه سرهم نوشته می شود.
کاربرد کلمه از نظر معنایی مرتبط با اجزای سازنده اش است. مثل “آب میوه” که از دو تا جزء با معنی تشکیل شده که معنی کلی کلمه هم از معنی اجزاش گرفته شده. این گروه جدا نوشته می شوند.
اجزای مصدرهای مرکب و صیغه های مختلف صرفی آنها جدا نوشته می شوند.مانند:
بزرگ داشتن- دل دادن- سخن راندن و…
در مورد مصدرهای مرخم(مرخم=دم بریده؛ مصدری که به صورت کامل نوشته نشده باشد، مثل داشت که “ن” مصدری در اخر آن حذف شده) که غالبا به صورت اسم به کار می رود مانند : “بزرگداشت” ، “پیامد” ، “پیشامد” و … این قاعده صادق نیست.
نکته: ترکیب هایی که از مصدرهای بالا ساخته می شود پیوسته نوشته می شود. مانند:
درست: پیشتاز- چشمداشت- دلداده- سخنران و…
غلط: پیش تاز- چشم داشت- دل داده- سخن ران و…
پسوندهایی که خودشان معنی مستقلی ندارند مثال: “چه، بان، گر، وند، مند، زار و …” به صورت متصل و سر هم نوشته می شوند.

یکی از مواردی که برای سایت ها و فروشگاه های اینترنتی پیشنهاد می شود برنامه نویسی موبایل در کاشان است. پیشنهاد می شود با کلیک بر روی لینک مربوطه از این صفحه دیدن کنید.


نکاتی در مورد استفاده از علائم
علائم نگارشی بلافاصله بعد از کلمه و چسبیده به آن استفاده می شود و بعد از آن حتما از یک فاصله استفاده می شود.
برای نشان دادن پرش زمانی از سه یا چهار ستاره بین دو پاراگراف استفاده می شود.
در زمانی که جمله ای در گیومه قرار می گیرد ابتدا علامت جمله (نقطه، علامت تعجب، علامت سوال) استفاده می شود و سپس گیومه بسته می شود.
مکالمات باید به یکی از صورت های زیر نوشته شود.
فلانی گفت:
ـ…..
ـ…..
فلانی ـ….

چند نکته دیگر

به کار بردن یک و چند در کنار هم غلط است. مانند: یه چند لحظه صبر کن.
استفاده از علائم ( $ & + _ * %) در متن نوشتار کاملا غلط است و باید به صورت نوشتار استفاده شود. مانند: صد درصد، بیست دلار و …
محاوره نویسی

زبان نوشتار با زبان گفتار متفاوت است و عامیانه نویسی به معنای وارد کردن و نوشتن کلمات با بیان اشتباه نیست. توجه کنید که یک نوشتار ماندگار است و اصطلاحات رایج در یک زمان را نباید در نوشتار استفاده کنیم و این کلمات نیازمند ویرایش هستند. مانند:
چش به جای چشم
شوکولات به جای شکلات
خورده به جای خرده (ذره، مقداری، اندکی)
می حرفی به جای حرف می زنی
بید به جای بود
بزنگم به جای زنگ بزنم
آدمانه به جای مثل آدم
فوضولی به جای فضولی
البته این موارد در متن رمان ایراد ایجاد میکنه وگرنه در مکالمات دوستانه(تلفن-گردهمی و….) به همین نحو باقی بمونند بهتره
از تکرار کردن حروف بپرهیزید. برای نشان دادن کشیدگی می توانید به تعداد محدود از shift + J استفاده کنید. مثال: به جای کجااااااااااااااایییییییی یییییی ، کجــایــــــــــــــــــــــــی
دقت کنید که برای اتصال صفت و موصوف از ـِـ ربط استفاده می شود نه ه! مانند: کتابِ قرمز، خودکارِ علی نه کتابه قرمز، خودکاره علی.

نکات کلی عامیانه نویسی
تبدیل “ها” ی نشانه ی جمع به “ا“: مثال کارگرا، مردا، کتابا به جای کارگرها، مردها، کتاب ها.
تبدیل “ان” در وسط و آخر کلمه به “ون“: مثال اون، نون، جون، ارزون، بدونم و خونه به جای آن، نان، جان، ارزان، بدانم و خانه.
تبدیل “این” به “اِن“: مثال، اِنقدر به جای این قدر.
تبدیل “آ” به “او“: مثال، اومد به جای آمد.
حذف “ه” ی وسط: بخوام، بخواد، بدم و بِدن، به جای بخواهم، بخواهد، بدهم و بدهند.
حذف “ه” ی “هم” بعد از کلمه ی قبلی: منم رفتم، مام رفتیم، اونام رفتن و آشم خوردیم به جای من هم رفتم، ما هم رفتیم، آن ها هم رفتند و آش هم خوردیم.
حذف “و” از وسط کلمه: برم، می رم، بره، می ریم، بشه، می شه، به جای بروم، می روم، برود، می رویم، بشود، می شود.
حذف “- و” و “– یـ” از وسط کلمه: می‌گم، بگم، می گه و بگه، به جای می گویم، بگویم، می گوید، بگوید.
تبدیل “وا” به “– و“: بتونم، به جای بتوانم.
حذف “– یـ” از وسط کلمه ی بعد از “ا“: بیاد، نیاد، بیام، نیان، می یاد، می زاد، به جای بیاید، نیاید، می آید، می باید، می زاید.
حذف “د” از آخر فعل مضارع سوم شخص مفرد، و تغییر “ـ َ” ی قبل از آن به “ه = ـِ”: ببینه، بشنوه، بخونه، بدونه، به جای ببیند، بشنود، بخواند، بداند.
حذف “د” از آخر سوم شخص جمع: اومدن، نشستن، گفتن، خندیدن، رفتن، به جای آمدند، نشستند، گفتند، خنیدند، رفتند.
تبدیل “ـه = -ِ” به “ی” در آخر کلمه: چی؟ کی؟ به جای چه و که.
تبدیل “است” به “ـه = -ِ” یا “یه” یا “س” :خوبه، بده، همینه، این چیه؟ این چه غذاییه؟ این جا کجاس؟ تازه س، کهنه س، به جای خوب است، بد است، همین است، این چیست؟ این چه غذایی است؟ این جا کجاست؟ تازه است، کهنه است
حذف بخش عمده ی فعل ربطی گرفته شده از هستن یا استن: این جان، اون جاس، کجان؟
تبدیل “را“ی حرف اضافه به “رو“: اون کتاب رو خریدم به جای آن کتاب را خریدم.
تبدیل “را” به “و” من اونو دیدم. اون و غلطه.
دقت کنید «واو» به اسم می چسبد ولی به فعل نه. کتاب رو خریدم و کتابو خریدم درسته ، نه کتاب و خریدم. می رم و می خرم و می دوزم درسته نه می رمو می خرمو می دوزم.
در فعل ماضی سوم شخص مفرد، شناسه ی “-ِش” که معمولا در زبان نوشتاری نمی آید، به فراوانی به کار می رود: به من گفتش که بیا.
در بیشتر جاهایی که در زبان نوشتاری بعد از حروف اضافه ی از، با، به، در ضمیر جدا به کار می رود در زبان گفتاری از ضمیر پیوسته استفاده می شود: کتاب رو ازش گرفتم، مطلب رو بهش گفتم.
پیش از ضمیرهای پیوسته، “برای” به “برا” تبدیل می شود: برامون، براتون، به جای برای ما، برای شما.
دقت کنید “ه” در آخر فعلای مجهول چه در حالت کتابی و چه در حالت محاوره حذف نمی شود. خورده شد. گفته شد. نه خورد شد، گفتِ شد.

فرمول‌ها(روابط ریاضی)
واحد فرمول‌ها و اعداد و مقادیر مندرج در متن بایستی مطابق با سیستم‌های استاندارد ارائه شوند.
هر فرمول نخستین باری که در متن استفاده می‌شود، بایستی تعریف شود.
شیوه‌ی نگارش فرمول‌ها در تمامی متن بایستی یکنواخت باشد.
همچنین از شماره‌گذاری مناسب مطابق با فصل مذکور استفاده شود.
تمامی روابط به شکل چپ چین و شماره رابطه به شکل راست چین تنظیم شوند و با فاصله مناسب و یکنواخت در متن بکار روند.
ارجاع به روابط ریاضی همواره باید پس از درج خود آن روابط در متن صورت گیرد‌.

فاصله افقی و عمودی 

تنظیم فاصله‌ها به خوانایی متن، تفکیک مناسب بخش‌های مختلف یک پایان نامه و زیبایی صفحات کمک می‌کند.
فاصله بین‌ خط‌ها بایستی 1٫2 باشد.‌ کافی است این کار یک بار روی سبک Normal اعمال گردد‌.
پیش از هر تیتر یک فاصله عمودی به اندازه 30pt و پس از آن فاصله عمودی  pt24می‌باشد.
پیش از عنوان اشکال و جداول و پس از شماره شکل یا جدول، دو فاصله خالی قرار می‌گیرد.
تمامی کلمات مرکب در زبان فارسی به استثنای صفات فاعلی باید از هم جدا نوشته شوند.

جدول‌ها، منحنی ها و شکل‌ها 

جداول و اشکال هر فصل باید از شماره 1 به‌همراه شماره فصل مربوطه شماره‌گذاری شود و در داخل متن (بلافاصله پس از بندی که به آن شکل یا جدول ارجاع داده شده) آورده شود‌.‌ در متن باید به تمامی جداول و شکل‌ها ارجاع داده شود‌.‌ در عنوان جداول و شکل‌ها نام کمیت یا پدیده مورد مطالعه ذکر می‌شود.‌ عنوان جداول در بالای جدول و عنوان شکل در پایین آن ذکر گردد.
جداول، نمودارها وتصاویر باید خوانا، مرتب و مستقل باشند.
هر جدول دارای شماره، عنوان، ستون‌ها و یا ردیف‌های یافته است.
پاورقی و علایم اختصاری ممکن است در بعضی جدول‌ها ضروری باشند.
عبارت های به کار رفته در جداول و شکل ها بایستی حتی الامکان فارسی باشند.
هرگز نباید یک شکل یا جدول پیش از معرفی آن، در متن ظاهر شود‌.

مرجع‌ها

در بخش مراجع لازم است که مراجع به‌ترتیب حضور در متن آورده شوند.
در ابتدای متن و پس از اشاره به نام مولف و یا در پایان جمله به منبع اشاره شود.
در پایان پاراگراف به منبع مورد نظر اشاره گردد.
در پایان عنوان شکل‌ها، نمودارها و جدول‌هایی که عیناً از مرجعی اخذ شده باشند.
در صورتی که متنی بدون تغییر از منبعی نقل شود، باید در داخل علامت نقل قول ” ” قرار داده شود.
به طور کلی، دوشیوه استاندارد جهت اشاره به مراجع در متن پایان نامه و ارائه فهرست منابع وجود دارد که در شیوه‌ی اول از نام نویسنده و سال و در شیوه دوم از شماره مسلسل داخل کروشه [ ] استفاده می‌شود.

نکات انتهایی

از اینتر زدن(Enter) بی جا بپرهیزید.
اینتر در انتهای هر پاگراف باید زده شود. بین خطوط فاصله نباشد.
دقت کنید در طول داستان مکالمات هر کس با خودش(وجدانش) باید از متن جدا شود. می تونید برای این کار از «» استفاده کنید.
در صورتی که از مارک یا برندهای خارجی در رمان هایتان استفاده می‌کنید، از صحت نام آنها و املا و کاربرد صحیح آنها مطمئن شوید.
این مسئله در مورد نام و متن آهنگ های خارجی و البته ایرانی هم صدق می کنه.
در صورتی که از کلمات کم کاربرد استفاده کردند معانی آنها رو در پرانتز جلوی کلمه بنویسید و همچنین از املای صحیح آنها مطمئن شوید.
هر شکلک یا علامت اسمایل وسط متن بهتره برداشته شود

نتیجه‌ی کلی:

در کل استفاده از نکات نگارشی باعث زیبایی و آسان نمودن فهم متن‎‌ها است، استفاده‌ی هر چه بیشتر از این متن‌ها باعث جذب مخاطب به مقاله‌ها و .... می‌شود.

آیتیسا
آیتیسا

آیتیسا بیش از یک دهه است که در حوزه های مختلف برنامه نویسی تحت وب در حال فعالیت می باشد و نمونه کارهای بسیار متعددی انجام داده است.

آخرین مقالات

مقالات مرتبط

نظرات کاربران

کد امنیتی

تماس بگیرید

09130929477

شماره موبایل خود را وارد کنید تا مشاوران ما با شما تماس بگیرند