بسی رنج بردم بدین سال سی             عجم زنده کردم بدین پارسی

قطعا شما هم این شعر فردوسی را شنیده‌اید از زمان های گذشته تا کنون انسان‌های فرهیخته‌ی زیادی برای حفظ و گسترش این زبان تلاش کرده‌اند اما امروزه استفاده‌ی نادرست از یک سری کلمه‌ها در زبان فارسی باعث اشتباهات رایج و متداول مردم فارسی زبان در متن‌ها و ... شده‌است، استفاده از یک سری نکات آموزشی که امروز در اختیار شما قرار می‌دهیم باعث زیبایی متن‌ها و هم‌چنین آسان نمودن فهم متن‎‌ها می‌شود، در ادامه به تمام نکات نگارشی می‌پردازیم.

نگارش صحیح

ساده‌نویسی: سادگی از ضروریات یک نوشته است. نویسنده باید ساده، روان و در عین حال شیوا و رسا بنویسد و عبارات مبهم، جملات پیچیده و کلمات نامأنوس در نوشته خود به‌کار نبرد.

رعایت نکات دستوری و نشانه‌گذای: در سراسر مقاله باید قواعد دستوری رعایت شود و ارکان و اجزای جمله در جای مناسب خود آورده شود.

فارسی نویسی: در حد امکان بایستی به جای کلمات غیر‌فارسی از معادل فارسی آنها استفاده نمود، به‌ویژه در مواردی که معادل فارسی مصطلح و رایج است‌. در این‌گونه موارد چنانچه احتمال عدم آشنایی خواننده با معادل فارسی وجود دارد، در اولین ظهور کلمه فارسی، اصل غیر‌فارسی آن به‌صورت پاورقی (یا داخل پرانتز) آورده شود‌.

رعایت املای صحیح فارسی: رعایت املای صحیح فارسی به مطالعه و درک راحت‌تر نوشتار کمک می کند. از این رو بایستی از اشتباه های املایی و دستوری رایج همچون عدم به کارگیری فعل، عدم رعایت نیم فاصله در عبارات دو کلمه‌ای و به کارگیری از همزه در نوشتار و … پرهیز شود.

رعایت قواعد نشانه‌گذاری: منظور از نشانه‌گذاری به‌کار‌بردن علامت‌ها و نشانه‌هایی است که خواندن و فهم درست یک جمله را ممکن و آسان می‌کند. این موارد شامل به کارگیری صحیح ویرگول، نقطه، دونقطه، گیومه، نشانه پرسشی، خط تیره و پرانتز است.

فاصله‌گذاری

1. علائم سجاوندی مانند نقطه، ویرگول، دونقطه، نقطه‌ویرگول، علامت سؤال، و علامت تعجب (. ، : ؛ ؟ !) بدون فاصله از کلمه‌ی پیشین خود نوشته می‌شوند، ولی بعد از آن‌ها باید یک فاصله‌ قرار گیرد. مانند: من، تو، او.
2. علامت‌های پرانتز، آکولاد، کروشه، نقل قول و نظایر آن‌ها بدون فاصله با عبارات داخل خود نوشته می‌شوند، ولی با عبارات اطراف خود یک فاصله دارند. مانند: (این عبارت) یا {آن عبارت}.
3. دو کلمه‌ی متوالی در یک جمله همواره با یک فاصله از هم جدا می‌شوند، ولی اجزای یک کلمه‌ی مرکب باید با نیم‌فاصله‌‌ از هم جدا شوند. مانند: کلاسِ درس، محبت‌آمیز، دوبخشی.
   توضیح: «نیم‌فاصله» فاصله‌‌ای مجازی است که در عین جدا کردن اجزای یک کلمه‌ی مرکب از یک‌دیگر، آن‌ها را نزدیک به هم نگه می‌دارد. معمولاً برای تولید این نوع فاصله در صفحه‌کلید‌های استاندارد از ترکیب Ctrl+Shift+2 استفاده می‌شود. 

1)فاصله‌گذاری در نشانه‌ها

1.  نشانه‌های نگارشی (. ، ؛  ! … :؟) (به کلمه‌ی قبل از خود می‌چسبد و با کلمه‌ی بعد از خود با فاصله‌ی کامل می‌آید).

مثال: این مدل، در دسته‌ی تلویزیون‌های هوشمند قرار دارد.

2. بعد از پایان جمله «نقطه و بعد از نقطه فاصله بگذارید، سپس جمله‌ی بعد را شروع کنید.

مثال: شرکت «اپل» از جدیدترین محصول خود تحت عنوان «iPhone 7» رونمایی کرد. این محصول با جدیدترین نسخه‌ی سیستم‌عامل اختصاصی اپل روانه‌ی بازار شده است.

2 )فاصله‌گذاری در حروف

1. برای جداسازی حروف چسبان کلمه‌ای از نیم‌فاصله استفاده می‌کنیم.

مثال: می‌آیم، نمی‌بینند، خوانده‌اید، پاک‌اند، اسلامی‌مان، خانه‌شان، مادری‌اش و… 

2. در ترکیب اسم و حرف از نیم‌فاصله استفاده ‌می‌کنیم.

مثال: آن‌ها، این‌ها، کتاب‌ها، بی‌دلیل، بدون‌معنا، جست‌و‌جو، گفت‌و‌گو، جا‌به‌جا، رو‌به‌رو، هر‌گاه، هر‌کس، به‌صورت، همان‌طور‌که، به‌منظور، به‌عنوان، اگر‌چه، علاقه‌مند، بهره‌مند، هم‌اکنون، در‌این‌بین و… 

3. کلمات مشتق مرکب (هر دو جز معنادار باشند) را با نیم‌فاصله می‌نویسیم. قاعده جز معنادار همراه با جز بی معنی را بیان کنید مثل پیشوند

مثال: خوش‌رو، دین‌دار، راست‌گو، دل‌بستگی، لباس‌شویی، ،پاک‌دامن، بیش‌ازحد، تحت‌تأثیر، مدیر‌کل، راه‌آهن، مراجعه‌کننده، نقش‌آفرینی، خوش‌حال، ثبت‌نام، اضافه‌وزن، آرام‌آرام و…

3)فاصله‌گذاری در اعداد

1. در ترکیباتی مانند یازده تومان، 25 تومان، کوچه 22، سی ‌سال، 15 اینچ، 35 سانتی‌متر، 11 کیلو‌گرم و… فاصله‌ی کامل می‌آید.
2. اما اگر آن‌ها با «ی» ترکیب شوند و صفت بسازند، با نیم‌فاصله می‌آیند.

مثال: 25‌تومانی، پنجاه‌تومانی، 15‌اینچی، 11‌کیلوگرمی

1. ایجاد نیم‌فاصله ،با استفاده از کلید ترکیبی control+shift+2 امکان پذیر است.

جدانویسی

اجزای فعل‌های مرکب با فاصله از یک‌دیگر نوشته می‌شوند، مثال: تحریر کردن، به سر آمدن.

علامت استمرار، «می»، توسط نیم‌فاصله از جزء‌ بعدی فعل جدا می‌شود. مثال: می‌رود، می‌توانیم.

شناسه‌های «ام»، «ای»، «ایم»، «اید» و «اند» توسط نیم‌فاصله، و شناسه‌ی «است» توسط فاصله از کلمه‌ی پیش از خود جدا می‌شوند. مانند: گفته‌ام، گفته‌ای، گفته است.

«به» همیشه جدا از کلمه‌ی بعد از خود نوشته می‌شود، مانند: به‌ نام و به آن‌ها، مگر در مواردی که «بـ» صفت یا فعل ساخته است و یا در مواردی که «به» جزئی از یک اسم یا صفت مرکب است. مثال: بسزا، ببینم و مثال: تناظر یک‌به‌یک، سفر به تاریخ.

‏جدانویسی مرجح (جدانویسی ترجیح داده شده)

اجزای اسم‌ها، صفت‌ها، و قیدهای مرکب توسط نیم‌فاصله از یک‌دیگر جدا می‌شوند. مثال: دانش‌جو، کتاب‌خانه، گفت‌وگو، دل‌خواه.

عددنویسی

1. عدد یک‌تکه، با حرف نوشته می شود. 

مثال: پنج، چهل

2. عدد چندتکه، با رقم نوشته می‌شود.

مثال:  21، 481

3. عدد ترتیبی (ــُ م ــُ مین)، با حرف نوشته می‌شود.

مثال: سی‌ویکم

4. عدد آغاز جمله، با حرف نوشته می‌شود.

مثال: هشتادوسه داوطلب در مسابقه‌ی دیجی‌کالا شرکت کرده‌اند.

5. درصدها همیشه با رقم نوشته می‌شود.

مثال: 2درصد، 99درصد

مهم‌ترین قواعد اتصال

1.پسوند «ها» علامت جمع فارسی است که باید حتماً جدا نوشته شود؛ مثال: درخت‌ها، انسان‌ها و ... (در کلمه تنها، «ها» نشانه‌ی جمع نیست. پس جدا نوشته نمی‌شود)

2. پسوند «مند» در ترکیبش با اسم، مفهوم «دارا بودن» را می‌رساند؛ مثال: نیرومند.

اگر کلمه‌ای به «ـه بیان حرکت» ختم شود و بخواهد پسوند «مند» بگیرد، باید جدا نوشته شود؛ مثال: علاقه‌مند، اندیشه‌مند (به کسی نگویید اندیشمند، چون اندیشمند یعنی «ترسو»!! اندیشه‌مند، درست است)

3. پسوند «تر» و «ترین» همیشه و در همه حالات جدا نوشته می‌شوند مگر در سه مورد: بهتر، کهتر و مهتر. مثال: بزرگ‌ترین، زیرک‌تر.

4. پیشوند «هم» معمولاً متصل نوشته می‌شود؛ مثال: همراه، همدل همدم هماهنگ، همانند

 در صورتی‌ که شکل نوشتاری نازیبایی پیدا کند جدا نوشته می‌شود مثال هم‌صحبت

5.پیشوند « بی » معمولاً جدا نوشته می‌شود؛ مثال: بی‌سواد

 در صورتی‌ که در معنی کلمات تغییر ایجاد کند سر هم نوشته می‌شود مثال بیدل، بیزار، بیکار، بیچون.

شکل حروف

1. در متون فارسی به جای حروف «ک» و «ی» عربی باید از حروف «ک» و «ی» فارسی استفاده شود. همچنین به جای اعداد عربی مانند 5 و 6 باید از اعداد فارسی مانند 5 و 6 استفاده نمود  

مثالی از اعداد عربی :

1. عبارات نقل‌قول‌شده یا مؤکد باید درون علامت نقل قولِ «» قرار گیرند، نه "". مثال: «کشور ایران.»
2. کسره‌ی اضافه‌ی بعد از «ه» غیرملفوظ به صورت «ه‌ی» نوشته می‌شود، نه «هٔ». مثال: خانه‌ی علی، دنباله‌ی فیبوناچی.
   تبصره‌: اگر «ه» ملفوظ باشد، نیاز به «‌ی» ندارد. مثال: فرمانده دلیر، پادشه خوبان.
3. پایه‌های همزه در کلمات، همیشه «ئـ» است، مانند: مسئله و مسئول، مگر در مواردی که همزه ساکن است که در این ‌صورت باید متناسب با اعراب حرف پیش از خود نوشته شود. مثال: رأس، مؤمن.

تبصره: اجزای منتهی به «هاء ملفوظ» را می‌توان از این قانون مستثنی کرد. مثال: راهنما، رهبر.

پیشوندها و پسوندهای جامد (منظور از جامد کلمه‌ای است که در ساختمان آنها بن فعل به کار نرفته باشد و تنها از یک بخش تشکیل شده است،) چسبیده به کلمه‌ی پیش یا پس از خود نوشته می‌شوند. مثال: همسر، دانشکده، دانشگاه.

تبصره‌: در مواردی که خواندن کلمه دچار اشکال می‌شود، می‌توان پسوند یا پیشوند را جدا کرد. مثال: هم‌میهن، هم‌ارزی.

ضمیرهای متصل چسبیده به کلمه‌ی پیش‌ از خود نوشته می‌شوند. مثال: کتابم، نامت، کلامشان.

علامت نقطه (.)

اصلی‌ترین استفاده نقطه، در پایان جملات عادی است که ماهیت پرسشی یا تعجبی ندارند. علامت نقطه، فقط به کلمه پیش از خودش می‌چسبد و حتماً با کلمه بعد، فاصله دارد.

مثال: دماوند، بلندترین کوه ایران و خاورمیانه است.

البته لازم است به این نکته هم اشاره کنیم که استفاده از نقطه در تیتری که برای متون خود انتخاب می‌کنید امری اشتباه خواهد بود و در انتهای تیتر هرگز نقطه درج نمی‌شود.

کاربرد متدوال نقطه در پایان جمله های کامل خبری.

یادآوری: هر گاه دو جمله کامل با “واو” به یکدیگر عطف گردد نقطه در پایان جمله ی دوم گذاشته می‌شود مانند: دلم گرفته بود و هیچ چیز نمی توانست مرا از هجوم خاطره های آزاردهنده برهاند.

علامت کاما یا ویرگول (،)

این نشانه، کاربردهای گوناگونی دارد که فهرست آن‌ها، در ادامه آمده است. علامت ویرگول، صرفاً به کلمه قبل از خودش می‌چسبد و با کلمه بعدی، حتماً دارای فاصله است.

1. میان جملات مستقل، که عبارت بزرگ‌تری را می‌سازند و معنای آن‌ها، بدون یکدیگر، کامل نیست.

مثال: ادیسون با ایده‌های بزرگی که داشت و تلاشی که برای تحقق آن‌ها از خود نشان داد، توانست به یکی از بزرگ‌ترین مخترعین تاریخ بشر تبدیل شود.

2. برای پیشگیری از تکرار حرف عطف «و»، به جای آن از کاما استفاده می‌شود.

مثال: هلیوم، نئون، آرگون، کریپتون و زنون از گازهای نجیب هستند.

3. زمانی که امکان دارد خواننده دو واژه متوالی را به صورت ترکیب اضافی یا وصفی بخواند.

مثال: پدر، علی را بازخواست کرد.

4. برای ایجاد مکث و گروه‌بندی کلمات نیز به کار می‌رود.

مثال: بخشش، لازم نیست اعدامش کنید. در مقابل این‌که: بخشش لازم نیست، اعدامش کنید.

5. ویرگول پس از منادا (طرف خطاب جمله) کاربرد دارد.

مثال: آقای مهندس، لطفاً طرح را یک بار دیگر بررسی کنید.

6. ویرگول برای بیان بدل یا توصیف به کار می‌آید.

مثال: عمر خیام، ریاضی‌دان و شاعر نامی ایرانی، ابداع کننده دقیق‌ترین نظام گاه‌شماری جهان است.

1. ویرگول در عباراتی به کار می‌رود که: 

میان عبارت باشد

بین چند کلمه که اسناد واحدی داشته باشند.